Yeni bir alışkanlık oluşturmak için izlenmesi gereken yalnızca 2 basamak vardır:
Bir basit ve açık bir işaret bul.
İki ödülleri net bir şekilde tanımla.
Örneğin yeni egzersiz rutinleri başlatmayı başarmış insanlarla yapılan araştırmalar gösteriyor ki insanlar işten eve gelir gelmez koşuya çıkmak gibi spesifik işaretler buldukları ve bir bira içmek ya da akşamı suçluluk hissetmeden televizyon karşısında geçirmek gibi net ödüller seçtikleri zaman egzersiz planlarına bağlı kalma ihtimalleri yükselmektedir.
Alışkanlıklar ilk ortaya çıkmaya başladıkları dönemlerde kolaylıkla farkına varılamayan nörolojik arzular yaratır. Çoğu zaman bu arzular öylesine yavaş ortaya çıkarr ki varlıklarının farkına bile varmayız dolayısıyla etkilerini ve çoğu zaman gözden kaçırırız.
Yeni alışkanlıklar bir işaret bir rutin ve bir ödülü bir araya getirilmesi ve sonrasında döngüyü harekete geçiren şiddetli bir arzunun ortaya çıkması ile yaratılır. Örneğin sigara tiryakilerini ele alalım. Sigaraları yalnızca görmek bile beynin nikotin gelişini şiddetle arzulaması için yeterlidir. Arzu doyurunmadığı taktirde tiryaki elini otomatik olarak sigara paketini uzatana dek nikotin arzusu şiddetlenerek devam edecektir. Arzu doyumu süreci yeterince uzatılırsa tiryaki ortaya çıkan kaygı semptomlarının farkına varabilecektir.
Araştırmacılar bazı insanların egzersizi neden alışkanlık haline getirdiklerini anlamak istediler. Bunun için haftada en az üç defa idman yapan 266 birey incelediler. Araştırmacılar bu bireylerin koşmaya veya ağırlık kaldırmaya neredeyse geçici bir hevesle ansızın boş zaman bulduğu bir anda ya da yaşamındaki beklenmedik sıkıntılarla başa çıkmak istediği için başladığını keşfettiler. Yani bu bireylerin egzersiz yapmaya başlamak adına mutlak gereklilik sağlayacak nedenleri yoktu. Neredeyse “öylesine başlayıverdikleri” bir davranışın alışkanlığa döndüğünü görmek şaşırtıcıydı. İşte buna devam etmelerini ve bir alışkanlık haline getirmelerini sağlayan şiddetle arzulamaya başladıkları spesifik bir ödüldü. Gruplardan birinde kişilerin %92’si “kendisini iyi hissetmesini” sağladığı için düzenli olarak egzersiz yaptığını söyledi. Bu kişiler aslında ilk etaplarda fark edilmesi oldukça zor olan ancak zaman içinde kuvvetlenerek belirgin hale gelen, egzersizle salgılanan endorfinleri ve diğer nörokimyasalları beklemeye onlara arzu duymaya başlamışlardı.
Bir oda parfümü markası ürün satışlarında alışkanlığın etkisini fark etmekle kalmamış, kullanıcıların ürününe karşı bir kullanım alışkanlığı geliştirmesini nasıl sağlayabileceği üzerine kafa yormuştu. Bu marka daha önce düşünülmemiş olan bir şeyi düşündü. Kim evinin pis kokmasını isterdi ki? Belki de daha önemlisi kim saatlerce temizlik yaptıktan sonra emeğinin görünmemesine razı olurdu? Böylelikle bu saatlerce süren çabanın altını çizebilmeleri için tüketicilere bir ürün sundu. Ürünün iddiası kötü kokuları yok etmek olsa da aslında ürün kokusuz falan değildi, “ferahlık hissi” uyandıran bir kokuya sahipti. Tam da saatlerce temizlik yaptıktan sonra kahvenizi yudumlardan duyumsamak isteyeceğiniz türden bir ferahlık hissi!
Tabi ki alışkanlık oluşturma sürecinin kilit noktaları fark eden tek firma bahsettiğimiz oda kokusu üreticileri değildi. Bir diş macunu firması da durumun farkına varmış ve bu farkındalıktan yüksek satış rakamları elde etmişti. Firma günümüzde oldukça yaygın olan ancak firmanın bu buluşu yaptığı yıllarda henüz keşfedilmemiş bir Amerika kıtası gibi bakir duran bir fikir geliştirdi, diş macunlarına mentol eklediler! Firmanın müşterileri bu dişmacunuu kullanmayı unuttukları zaman hatalarını hemen fark ediyorlardı. Çünkü dillerinde ve dişlerinde oluşan o serinlik ve yanma hissine alışmışlar ve olmadığında ona bir özlem duymaya başlamışlardı. O hafif tahriş duygusunu bekler hale gelmişlerdi. Diş fırçalamanın verdiği temizlik algısı zihinlerinde mentolün yakıcılığıyla birleşmişti. Artık o hafif yanma hissini duyumsamadıklarında ağızlarını temiz hissetmelerine imkan yoktu!
Unutulmamalıdır ki “Şampiyonlar olan üstü şeyler yapmazlar”olağan şeyler yaparlar ama onları düşünmeden yaparlar öbür takımın karşılık vermeyecek kadar hızlı yaparlar öğrenmiş oldukları alışkanlıkları takip ederler.”
Sizin de daha sağlıklı, daha başarılı, daha … olmak adına oluşturmak istediğiniz yeni alışkanlıklarınız varsa yapmanız gereken hedeflediğiniz davranışın hemen ardına (araya uzun mesafe koymamak oldukça önemlidir!) belirgin (ödül gerçekten ödüllendirilmişlik duygusu yaratmalıdır!) bir ödül koymaktır. Unutulmamalıdır ki “Şampiyonlar olan üstü şeyler yapmazlar”olağan şeyler yaparlar ama onları düşünmeden yaparlar öbür takımın karşılık vermeyecek kadar hızlı yaparlar öğrenmiş oldukları alışkanlıkları takip ederler.