“Tam olarak olması gerektiği gibi Değil” (Not Just Right Experience) (NJRE’ler), bir kişinin bir şeyin doğru olmadığını veya olması gerektiği gibi olmadığınıhissettiği, içsel bir gerginlik ve eksiklik hissine neden olan yaygın fenomenlerdir. Örneğin, insanlar bir nesnenin düzenlenme şeklinin (ör. Çarpık bir resim) tam olarak doğru görünmediğini veya yıkandıktan sonra hala ellerinin, “temiz ellerin hissettireceği gibi” gibi hissetmediğini söylerler. NJRE’ler, normatif / iyi huyludan aşırı derecede üzücü ve bozucuya uzanan bir skala üzerinde değişiklik gösterir (Ghisi, Chiri, Marchetti, Sanavio ve Sica, 2010).
Obsesif kompulsif bozukluğu (OKB) ve normatif kontrolleri olan kişilerin dörtte üçünden fazlası, en az bir NJRE’ye sahip olduklarını onaylamaktadır (Coles, Frost, Heimberg ve Rhéaume, 2003; Ghisi ve diğerleri, 2010). OKB’nin geleneksel zarardan kaçınma kavramsallaştırmasının aksine, NJRE’lerle ilişkili sıkıntı genellikle korkulan bir sonuçtan ziyade bir eksiklik hissiyle bağlantılıdır (Prado ve diğerleri, 2008; Summerfeldt, 2007). Deneyim, “olması gerektiği gibi” olmayan bir şeyi gözlemleyerek üretilen hoş olmayan bir gerilim olarak tanımlanmaktadır. OKB ve ilgili bozuklukları olan bazı insanlar, NJRE’lerin aşırı derecede üzücü olabileceğini, öyle ki duyumu azaltmak için kompulsif davranışta bulunmaya motive olduklarını bildirmektedir (Summerfeldt, 2004; Wahl, Salkovskis ve Cotter, 2008).
Yetişkin örnekleminde yapılan araştırmalar, NJRE’lerin OC semptomlarını motive edebileceği fikrini desteklemektedir. Yetişkin çalışmalarından elde edilen sonuçlar göz önüne alındığında, NJRE’lerin aynı zamanda genç yaşta obsesif kompülsif bozukluğun ortaya çıkmasında önemli bir etken olduğunu göstermektedir.
OKB’si olan kişiler çocukluk veya ergenlik döneminde semptomlar yaşamaya başlar (Delorme ve ark., 2005). Bu belirtiler okul performansını, akademik işlevselliği, aile ve sosyal ilişkileri etkileyebilir (Cassin, Richter, Zhang ve Rector, 2009; Lack ve diğerleri, 2009). Ek olarak, klinik gözlemler ve ebeveyn raporları, NJRE’lerin OKB’si olan ve olmayan gençlerde oldukça yaygın olduğunu göstermektedir (Chansky, 2011; Evans ve diğerleri, 1997).
Kaynakça: Ravid, A., Collins, L., & Coles, M. E. (2020). “Not just right experiences” in children and adolescents: Phenomenology and relation to OCD symptoms. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 24, 100501.