Araç Kullanırken Cep Telefonlarına Dikkat!

Araba kullanmak sürekli dikkat isteyen görevlerden biri. Uykulu araç kullanma ya da trafikte başka şeylerle meşgul olma felaketle sonuçlanabilir. Sürücü dikkatsizliğinin ciddiyeti, bir süre önce 100 Araba Doğal Sürüş Çalışması (100-Car Naturalistic Driving Study; Dingus ve diğerleri, 2006) olarak adlandırılan bir araştırma projesiyle de doğrulandı. Bu çalışmada, ön ve arka camlardan yol görünüşünün yanı sıra sürücünün neler yaptığı, 100 araca yerleştirilen video kameralar aracılığıyla kaydedildi. Kayıt sonunda, yaklaşık 3 milyon kilometrelik bir sürüşte 82 çarpışma ve 772 çarpışma tehlikesi görüldü. Çarpışmaların %80’inde ve çarpışma tehlikelerinin %67’sinde sürücünün kazadan 3 saniye önce bir şekilde dikkatsizlik yaptığı da görülüyordu. Görünüşe göre, sıkışık trafikte dur-kalk sırasında bazı belgeleri düzenlemek için, sağa ve aşağıya bakan bir adam en sonunda bir cipe arkadan çarpmıştı. Hamburger yiyen bir kadın, başını ön panonun altına indirir indirmez önündeki araca arkadan bindirmişti. En sık görülen dikkat dağıtıcı etkinliklerden biri de cep telefonu ya da benzer bir aygıtın tuşlarına basmaktı. Çarpışma tehlikelerinin %22’sinde bu tür bir dikkat dağıtıcı durum söz konusuydu. Cep telefonu kullanma ile trafik kazaları arasındaki bağlantıyı gösteren sonuçları, yürütülen bu doğal araştırma da doğrulamıştır. Toronto’da kazalar ve cep telefonu üzerine yürütülen bir anket çalışmasında cep telefonu kullanmanın çarpışma riskini, kullanmamaya oranla, dört kat arttırdığı görülmüştür (Redelmeier & Tibshirani, 1997).

Toronto çalışmasının belki de en önemli sonucu, ellerin kullanılmadığı cep telefonu sistemlerinin de güvenlik açısından herhangi bir avantaj sağlamadığının görülmüş olmasıdır. David Strayer ve William Johnston’ın (2001) düzenlediği ve cep nin etkileri üzerine yürütülen bir laboratuvar deneyinde, katılımcılara kırmızı ışığa tepki olarak frenlere en hızlı şekilde basılması gereken bir sürüş simülasyonu görevi verildi. Bu görevi cep telefonuyla konuşurken gerçekleştirmeye çalışan katılımcıların, cep telefonuyla konuşmayanlara oranla, iki kat daha fazla kırmızı ışığı kaçırdığı görüldü , aynı zamanda, fren yapmak için gereken süre de uzamıştı . Toronto çalışmasına koşut olarak, katılimcıların cep telefonuyla konuşmak için ellerini kullanması ya da kullanmaması da sonucu değiştirmiyordu. Strayer ve Jonhnston, telefonla konuşmanın sürüş için kullanılması gereken bilişsel kaynakları kullandığı sonucuna vardı (ayrıca bkz. Haigney & Westerman, 2001; Lamble ve diğerleri, 1999; Spence & Read, 2003; Violanti, 1998). Araba kullanırken cep telefonuyla konuşmanın sorun yaratması ile bilişsel kaynakların kullanılması arasında ilişki kuran bu düşünce önemli. Burada sorun aracı tek elle kullanmak değil, dikkati araba kullanmaya odaklamak için gerekli bilişsel kaynakların azalması. Oğrenciler genellikle bu sonuçları gördüğünde elleri kullanmadan telefonla konuşmak ile yolcularla konuşmak arasında nasıl bir fark olabileceğini sorar. araç kullanırken cep telefonu kullandığımı söyleyenlerin oranı da %45. Yani insanlar telefonuyla konuşmanın riskli olduğunu düşünüyor, ancak tehlikenin kendilerinden değil, karşı taraftan kaynaklandığını düşünüyor (Nationwide Insurance, 2008).

Burada en önemli sonuç şu: Cep telefonuyla konuşma nedeniyle dikkatin dağılması, sürüş performansını azaltabilir. Taşıt araçlarında bulunan tek dikkat dağıtıcı aygıt da cep telefonları değil. New York Times gazetesinde “Selam, ben senin arabanım, dikkatini dağıtmama izin verme” başlığıyla yayımlanan bir makalede, birçok arabada GPS yol bulma sistemleri ve yüksek teknolojili bilgisayar kontrollerinin menü ekranları gibi dikkat dağıtıcı aygıtlar bulunduğu belirtiliyor (Peters, 2004). Bu aygıtlar, dikkat ve zaman harcanmasını gerektirdiği için (örneğin, elektronik haritaları okumak ve bilgileri işlemek ortalama 5,4 saniye sürer) cep telefonunda olduğu gibi, dikkatin dağılması sürücülerin yoldan başka bir yere bakmalarına neden olarak güvensiz sürüş koşulları yaratabilir. Son zamanlarda araç kullanırken mesajlaşma da gittikçe yaygınlaşıyor. Araç kullanırken kısa mesajlar gönderip alan komyon sürücülerinin bir kazağa ya da kaza tehlikesine neden olma oranı, diğer kamyon sürücüleriyle karşılaştığında, 23 kat fazladır.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *